„Kto chce być chirurgiem, niech idzie na wojnę ” – mawiał Hipokrates. To, dość drastyczne, sformułowanie obrazuje, w pewnym stopniu, podejście do zawodu chirurga w antycznym świecie. Jakie, zatem, narzędzia zabrałby ze sobą na „wojnę” chirurg, w świecie starożytnym? A jakie są używane współcześnie? Jakie zdobycze technologiczne zawdzięczamy protoplastom medycyny? Jak zmieniało się podejście i ranga zawodu chirurga?
Chirurgia prehistoryczna i antyczna
Do najstarszych, zachowanych, narzędzi o charakterze zbliżonym do chirurgicznego należą kamienne i kościane przedmioty, używane podczas porodów czy też do leczenia urazów. Prócz tego, znajdowały one także zastosowanie w celach rytualnych. Już w starożytnym Egipcie, chirurdzy dokonywali wielu skomplikowanych zabiegów, takich jak trepanacja czaszki czy wycinanie guzów. Narzędziami, jakimi się posługiwali, były między innymi: prymitywne skalpele, łopatki i szczypce. Spisane zasady postępowania, podczas operacji, zachowały się na papirusach. Przekazują one wiele cennych informacji o medycynie w tamtych czasach. Wspomniany powyżej Hipokrates, opisuje także narzędzia typu: kleszcze, noże, igły i trepany – znane i stosowane w świecie antycznym.
Średniowiecze i renesans
Wieki średnie nie przyczyniły się znacznie do rozwoju chirurgi. Był to czas kiedy lekarze zajmowali się raczej leczeniem chorób ogólnych ziołami i upuszczaniem krwi. Jak wynika z powstałych w tamtych czasach rycin i dzieł pisemnych, wykonywane zabiegi były bardzo prymitywne. Jakkolwiek średniowieczna medycyna nie wniosła wiele do instrumentarium chirurgicznego, następujący po niej renesans zainteresował się na powrót anatomią. Zaczęto dokonywać sekcji zwłok, a wiedza dotycząca budowy ciała człowieka poszła wyraźnie na przód. Z tego czasu pochodzi fundamentalne dzieło „ La chirurgie Francoise” napisane przez Jaquesa Guillemeau – zawierające dokładne opisy i ilustracje narzędzi chirurgicznych ułatwiające ich wykonanie przez kowali.
Współczesność
Dzięki rozwojowi technologii i odkryciu nowych surowców, narzędzia chirurgiczne to aktualnie wyspecjalizowane, nowoczesne przyrządy. Operacje chirurgiczne są coraz mniej inwazyjne, a laparoskopia i roboty medyczne pozwalają na ogromną precyzję i finezję zabiegów.
Artykuł powstał we współpracy ze specjalistami z firmy Grupa Anmar.